sábado, 9 de noviembre de 2013

"Cusco" de Jorge Alejandro Vargas Prado - IV Festival de Poesía de Lima



Cusco

Cusco, tienes hambre, carajo.
Y tus poetas y pintores y pintoras y músicos de rock parecen gritar: I love the way we are. Incas no more, please, incas no more.
En francés. O mejor en israelí.
“I am a revolutionaire artist ―but these cusqueian cholos are too far away to understand my work”, diciendo hacen videoartes y halagan y lamen, lamen, lamen, lamen, lamen, lamen, lamen, lamen. Porque nos hemos olvidado, o nos han enseñado a olvidar, que hablaríamos todos quechua, si es que al “primer mundo” no se le hubiera dado la gana de hacernos una broma (un chascarrillo) en la que estúpidamente ―día a día― caemos. Como cuando cae una gotera infinita sobre un bloque de concreto ensangrentado.
Pero, Cusco, quién dice que todo está perdido, yo vengo a ofrecer mi corazón.
Yo toco sus cuerpos cuando sostengo el aire o salto en un pie o doy una vuelta con los abrazos abiertos.
Yo toco sus cuerpos porque amo. El alma galopa, baila. Las costillas son tambores. La espalda es un tambor.
Y amo tanto, carajo, que podría encender esta noche entera. Pero amo tanto, que no quiero espantar a los letrados –que son monos, que seguro explicarían el fenómeno de mi amor luminoso a través de ecuaciones.
Porque, Cusco, nos hemos olvidado, o nos han enseñado a olvidar, que el mundo se entiende de otras maneras. Nos han pintado en la boca con brasas “supersticiones”, “creencias”, “brujerías”.  Nos han enseñado a sentir vergüenza de nosotros mismos.
Imitamos mal.
Imitamos mal.
Y todo lo vendemos.
Cusco.
¡Que me envuelvan las fibras de luz! ¡Que se me acerquen mujeres de rubí! ¡Que se me acerquen los ojos de Rimbaud navegando en lágrimas!
¡Oh que mi quilla estalle!
Oh que nos hundamos en el mar de Máncora.
Pero que salgamos con el pecho sacudido.
Y estemos dispuestos a abrazarnos desnudos.
Cusco, tú más que nadie nos pides el gran abrazo universal.
Quiero curar.
Quiero curar.
Quiero curar.
Quiero curar.
Y aunque todos nos griten: ¡Indios de mierda! ¡Cholos conchadesusmadres! ¡Serranos apestosos! Y aunque todos nos deseen la muerte, que es su muerte
Quién dice que todo está perdido, yo vengo a ofrecer mi corazón.

Un atentado de amor
Un atentado de amor
Un atentado de amor
Un atentado de amor
Un atentado de amor
Un atentado de amor
Un atentado de amor
Un atentado de amor
Un atentado de amor
Un atentado de amor

Qusqu

Qusqu llaqta yarqasqa kashan, karaju.
Qusqu llaqtamanta llinphiqkuna, rock takiqkuna, harawikuqkuna, paykuna qaparinku: I love the way we are. Incas no more, please, incas no more.
Francés simipi, aswan allin israelí simipi.
“I am a revolutionaire artist ―but these cusqueian cholos are too far away to understand my work”, rimaspa vidioartita ruwanku, qispichanku, llaqwanku, llaqwanku, llaqwanku, llaqwanku, llaqwanku, llaqwanku, llaqwanku, llaqwanku. Imanaqtinchus qunqapunchis, utaq qunqayta yachachiwaranchis, llapanchis runa simi rimananchista, manachus “primer mundu”ta qukunmanchu huk chansata (huk chansachalla) ruwayta kanman maypichus upahina ―sapa p’unchay― urmayunchis. Huk yawar sut’u cemento ladrillopataman urmayuq hina.  
Ichaqa, Qusqu, ¿pitaq nin “llapanmi tukusqa” nispa?, nuqa sunquyta mast’anchaq hamuni.
Nuqan kurkunkuta llamini imaynachus wayrata hapini hina, utaq huk chakillapi p’itani utaq kichasqa uqllayuqwan muyuni.    
Nuqaqa kurkunkuta llamini, wayllunirayku. Nuna phawakun, tusukun. Waqtakuna tinyan. Wasa tinyan.
Sinchita wayllukunitaq, carajo, kay tutataraq hap’irachiyman. Ichaqa sinchitapunin wayllukuni, manataq qillqaq runakunata rikchachiyta munanichu. Paykunaqa k’usillu kanku, paykunaqa kay munakuyniyta phaqchirichinkuman matematicaspi hina numerucunawan. 
Imanaqtinmi, Qusqu, qunqarunchis, utaq qunqayta yacharachiwanchis, kay pacha huk clasemanta yachankun nispa. Simiykupi ninakunawan yanachachiwarqanku: “brujeria”. Nuqanchismantapura p’inqakuyta yachachiwarqanku .           
Paykunahina ruwayta munayku.
Paykunahina ruwayta munayku.
Llapan kawsayninchista qhatupunchis.
Qusqu.    
K’anchay millmakuna k’uyuwachun! Puka umiñamanta warmikuna hamuchunku! Rimbaudpa ñawinkuna wiqikunapi wayt’aspa hamuchunku!
Hay, barcoy t’uqyarichun!
Hay, Máncora hatun quchapi chinkaypusun.
Ichaqa chhaphchisqa sunquyuq lluqsirisun.
Hinaspataq llapanchis q’alalla uqllanakuyta munallasunman.
Qusqu, qan manaraq pipashina tiqsimuyu mark’arikuyta munan.  
Hanpiyta munani.
Hanpiyta munani.
Hanpiyta munani. 
Hanpiyta munani. 
Llapankuña “¡indios de mierda!” niwasun chaypas, “¡cholos conchadesusmadres!”, “¡serranos apestoso!” Llapankuña wañunanchista munanku chaypas, chayqa paykunaq wañuyllankutaqmi. ¿Pitaq nin “llapanmi tukusqa” nispa?, nuqa sunquyta mast’anchaq hamuni.

Wayllunamanta t’uqyay
Wayllunamanta t’uqyay
Wayllunamanta t’uqyay
Wayllunamanta t’uqyay
Wayllunamanta t’uqyay
Wayllunamanta t’uqyay
Wayllunamanta t’uqyay
Wayllunamanta t’uqyay
Wayllunamanta t’uqyay
Wayllunamanta t’uqyay





Jorge Alejandro Vargas Prado (Cusco, 1987) Licenciado en Literatura y Lingüística por la Universidad Nacional de San Agustín de Arequipa. Ha publicado, entre otros, Para detener el tiempo (2008, Grupo editorial Dragostea), Kunan pop (2010, Cascahuesos editores) y T'ikray (2013, Grupo editorial Dragostea). Como recopilador y traductor destaca Déjame, otoño y otros poemas de la rumana Ana Blandiana (2008, Grupo editorial Dragostea) y Qosqo qhichwasimipi akllasqa rimaykuna / Antología quechua del Cusco junto a César Itier y Luis Nieto Degregori (2012, Centro Guaman Poma de Ayala). Su trabajo ha sido reconocido con publicaciones a nivel nacional e internacional y con premios en las categorías de cuento, poesía y videopoesía. Actualmente se dedica a la música en su banda de indie-folk Chintatá y lucha por el fortalecimiento y desarrollo de las lenguas originarias del Perú, en especial del quechua.

1 comentario: